ΑΡΘΡΟ ΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟ.

Κυπριακός Κυβερνητικός Σιδηρόδρομος.

Λειτούργησε στην Κύπρο από τον Οκτώβριο του 1905 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1951 και διέκοψε την λειτουργία του για οικονομικούς λόγους.

Την αρχική ιδέα για την δημιουργία του σιδηρόδρομου είχε συλλάβει το 1878 ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής Sir Garnet Wolseley αλλά αυτή υλοποιήθηκε το 1903 από την εταιρεία Crown Agents η οποία παρέδωσε το πρώτο τμήμα το 1905. Το δεύτερο τμήμα παραδόθηκε το 1907 και το τρίτο τμήμα το 1915.

Το συνολικό μήκος ήταν 122 χιλιόμετρα και υπήρχαν 62 σταθμοί οι οποίοι εξυπηρετούσαν την Αμμόχωστο, το Πραστειό Μεσαορίας, τα Γέναγρα, την Αγκαστίνα, το Τραχώνι Κυθρέας, τη Λευκωσία, την Κοκκινοτρεμιθιά, τη Μόρφου, το Καλό Χωριό Λεύκας και την Ευρύχου.

Συνολικά μέσω του σιδηρόδρομου μεταφέρθηκαν 7.348.643 επιβάτες και 3.199.934 τόνοι αγαθών επί πληρωμή.

Ο σιδηρόδρομος διέθετε 12 ατμομηχανές, 17 επιβατικές άμαξες και 100 βαγόνια πολλαπλής χρήσης. Εργοδοτούσε 200 άτομα.

Ο σιδηρόδρομος εξυπηρετούσε το λιμάνι της Αμμοχώστου μεταφέροντας φορτία, μετέφερε μεταλλεύματα και ορυκτά σε συνεργασία με την Κυπριακή Μεταλλευτική Εταιρεία , μετέφερε ξυλεία από το Τρόοδος στη Μόρφου και στη Μεσαορία, μετέφερε το ταχυδρομείο που έφτανε στην Αμμόχωστο από τις γειτονικές χώρες και οι σταθμοί του λειτουργούσαν και ως ταχυδρομεία, τηλεφωνικά και τηλεγραφικά γραφεία.

Ο σιδηρόδρομος έγινε μέρος της ιστορίας της Κύπρου λόγω της χρήσης του για κάποια ιστορικά γεγονότα όπως την μεταφορά του Υφυπουργού Winston Churchill το 1907, το ξήλωμα 120 υάρδων σιδηρογραμμής στα Οκτωβριανά γεγονότα το 1931,την μεταφορά συμμαχικών στρατευμάτων από το λιμάνι Αμμοχώστου προς και από το αεροδρόμιο Λευκωσίας κατά τους δυο Παγκόσμιους πολέμους και την μεταφορά Εβραίων προσφύγων στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στον Καράολο το 1946 – 1949.

Λόγω του βελτιωμένου πλέον οδικού δικτύου και της ελλείψεως κέρδους ο σιδηρόδρομος τερμάτισε την λειτουργία του στις 31 Δεκεμβρίου 1951. Το τελευταίο τραίνο αναχώρησε από τον σταθμό Λευκωσίας στις 14.57 και έφτασε στην Αμμόχωστο στις 16.38.

Μετά από δημοπρασία 10 από τις 12 ατμομηχανές, οι ράγες και τμήμα του τροχαίου υλικού πωλήθηκαν στην εταιρεία Meyer Newman & Co, μια ατμομηχανή κρατήθηκε ως ενθύμιο έξω από τον σταθμό της Αμμοχώστου, ενώ βαγόνια αγοράστηκαν από ντόπιους. Ο υπόλοιπος εξοπλισμός διαμοιράστηκε σε επτά κυβερνητικά τμήματα.

Οι σταθμοί είτε κατεδαφίστηκαν είτε μετατράπηκαν σε αστυνομικούς σταθμούς και αποθήκες του Τμήματος Δημοσίων Έργων,  ενώ ο σταθμός της Μόρφου μετατράπηκε σε αποθήκη σιτηρών και στην Ευρύχου λειτουργούσε ως υγειονομικό κέντρο και δασικός κοιτώνας. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι εργοδοτήθηκαν σε κρατικές υπηρεσίες και ημικρατικούς οργανισμούς.

Τμήματα της σιδηρογραμμής έγιναν γραμμικά πάρκα ενώ μεγάλο τμήμα του αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας – Αμμοχώστου χτίστηκε πάνω στη σιδηροδρομική γραμμή.

Κατά την τουρκική εισβολή 1974 καταστράφηκαν οι περισσότερες από τις εναπομείνασες εγκαταστάσεις.

Αμαλία Πικρίδου Λούκα

(Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Αμμόχωστος Βασιλεύουσα".)